ولنتاین ایرانیان

در ایران باستان ، در روم از بیست قرن پیش از میلاد روزی موسوم به " روز عشق " بوده است که در تقویم ایرانی دقیقا مصادف است با 5 اسفند که در گاهشماری کنونی برابر است با 29 بهمن یعنی تنها 4 روز پس از روز ولنتاین غربی ، این روز سپندار مذگان یا اسفندار مذگان نام داشته است . ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه خود آورده است که ایرانیان باستان این روز را روز بزرگداشت زن و زمین می دانسته اند . فلسفه بزرگداشت این روز به عنوان روز عشق به این صورت بوده است که در ایران باستان هر ماه را سی روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماهها اسم داشتند ، هریک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند . به عنوان مثال روز اول " روز اورفرد " روز دوم " روز بهمن " به معنی " سلامت ، اندیشه " که نخستین صفت خداوند است ، روز سوم " اردیبهشت " به معنی " بهترین راستی و پاکی " که باز از صفات خداوند است ، روز چهارم شهریور به معنی " شاهی و فرمانروایی آرمانی " که خاص خداوند است و روز پنجم " سپندارمذ  " بوده است . سپندارمذ لقب ملی زمین است به معنی گستراننده ، مقدس ، فروتن . زمین نماد عشق است چون با فروتنی ، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد . زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پرمهر خود امان می دهد . به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را به عنوان نماد عشق می پنداشتند .

سپندار مذگان جشن زمین و گرامی داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا می کردند . در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه می دادند . مردان نیز زنان و دختران خود را بر تخت شاهی نشانده ، به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت می کردند . در باور ایرانی مرد دارای قدرت مردانگی و تفکر و خردورزی بیشتری است ، در برابر آن زن دارای مهرورزی ، عشق پاک ، پاکدامنی و از خود گذشتگی فراوان تری است که هریک از این دو به تنهایی راه به جایی نبرده و حتی روند پویایی گیتی را هم به ایستایی می کشانند .اگر مردان بدنه هواپیمای خوشبختی اند ، زنان موتور آن هستند که پیکره بی موتور و موتور بی بدنه هیچ کدام به تنهایی به اوج سعادت نمی رسند بلکه ذره ای حرکت و جنبش هم برایشان ناممکن است .
اشوزرتشت خوشبختی بشر را وابسته به میزان دانش و خرد انسان می داند نه جنسیت و قومیت و رنگ و نژاد . از دیدگاه وی همه انسان ها - همه زنان و مردان - دارای حقوق برابرند . او دختران را در گزینش همسر آزاد شمرده و عشق پاک و دانش نیک را دو معیار اصلی می داند و خوشبختی همسران جوان را در زندگی زناشویی در این می داند که هر یک بکوشند تا در راستی از دیگری پیشی جویند .
امشاسپند سپندارمذ ، نگهبان و ایزد بانوی زمین - سرسبز و نشانی از باروری و زایش است . جشن سپندار مذگان یا اسفندگان ( همان جشن ولنتاین ایرانی ) روز گرامیداشت زنان در ایران باستان بوده و این روز به نام " مردگیران " یا " مژدگیران " یا " مزدگیران " ( = هدیه گرفتن از مردان ) نیز در ادبیات فارسی به کار رفته است.اخیرا گروهی از دوستداران فرهنگ ایرانی پیشنهاد کرده اند که به منظور حفظ فرهنگ ایرانی سپندارمذگان به جای ولنتاین غربی به عنوان روز عشق گرامی داشته شود .
ملت ایران از جمله ملت هایی است که زندگی اش با جشن و شادمانی پیوند فراوانی داشته است ، به مناسبت های گوناگون جشن می گرفتند و با سرور و شادمانی روزگار می گذرانده اند . این جشن ها ، نشان دهنده فرهنگ ، نحوه زندگی ، خلق و خوی ، فلسفه حیات و کلا جهان بینی ایرانیان باستان است . از آنجایی که ما با فرهنگ باستانی خود آشنا نیستیم شکوه و زیبایی این فرهنگ با ما بیگانه شده است .